رژیم کتوژنیک چیست؟ مضرات و ریسک های کِتو چیست؟

رژیم کتو یا کتوژنیک اصطلاحی برای معرفی نوعی از رژیم غذایی با مقدار کمتری از کربوهیدرات می‌باشد. 

ایده کلی کتو این است که شما کالری مصرفی خود را، بیشتر از پروتئین و چربی تأمین کنید تا از کربوهیدرات ها؛ به همین دلیل باید مصرف کربوهیدرات هایی که به راحتی هضم می‌شوند را کاهش دهید، به طور مثال می‌توان از شکر، نوشابه های گازدار، انواع شیرینی ها و نان سفید و میوه ها یاد کرد. 

کتو چگونه رژیمی است؟ 

هنگامی که شما در روز کمتر از ۵۰ گرم کربوهیدرات مصرف کنید، به مرور، بدن شما سوخت خود (قند خون) را از دست می‌دهد؛ این پروسه معمولا ۳ الی ۴ روز طول می‌کشد. بعد از آن بدن شروع به شکافتن و مصرف پروتئین و چربی برای تامین انرژی کرده و باعث کاهش وزن شما خواهد شد. به این پدیده کتوزیس  گفته می‌شود.

در رژیم غذایی کتوژنیک شما حق مصرف: نان، برنج، انواع غلات، میوه، شیر و لبنیات را ندارید ولی تمرکز بیشتر روی آجیل ها، سبزیجات، سالاد و گوشت ها می باشد.

چه کسانی از کتو استفاده میکنند؟ 

معمولا افرادی که به سراغ رژیم کتو می‌روند، هدف و دلیل اصلی آن ها، کاهش وزن سریع می‌باشد، ولی در عین حال، رژیم کتو می‌تواند برای بعضی از وضعیت های پزشکی، مفید نیز واقع شود، برای مثال صرع، ناخوشی های قلبی، بیماری های مغزی، و آکنه را میتوان نام برد، البته برای بسیاری از افراد، مخصوصا افرادی که از دیابت نوع اول رنج میبرند، واجب است که قبل از تصمیم گیری برای انجام رژیم کتو، حتما با پزشک متخصص مربوطه مشورت لازم را داشته باشند. 

مضرات و ریسک های کتوژنیک چیست؟

برای رژیم کتو، لاغری و کاهش وزن در مدت زمان کم، به سلامتی بدن ارجحیت دارد پس در نتیجه بدیهی است که بدی ها و ریسک هایی را برای بدن شما به همراه داشته باشد که به آن ها اشاره میکنیم: 

۱- در ابتدای لیست باید به میزان بالای چربی اشباع در کتو اشاره کرد، معمولا توصیه می‌شود که مقدار چربی اشباع بدن چیزی بالاتر از ۷درصد از کالری مصرفی روزانه نباشد، زیرا کلسترول بد، یکی از مهم ترین و عمده ترین دلایل بروز انواع و اقسام بیماری های قلبی و عروقی می‌باشد. 

۲- کمبود مواد مغذی: هنگامی که شما به طور کل بعضی از انواع مواد خوراکی را از برنامه روزانه خود حذف می‌کنید، بدن شما با فقدان سلنیوم، منیزیم، فسفر، ویتامین B و C‌ روبرو می‌شود. 

۳- مشکلات کبد: قرار دادن کبد در موقعیتی که نیاز دارد مقدار بالاتری چربی از حالت عادی را سوخت و ساز کند، باعث می‌شود عملکرد کبد، تحت ریسک انواع بیماری قرار بگیرد. 

۴- مشکلات کلیوی: کلیه ها کمک کننده برای سوخت و ساز پروتئین در بدن هستند، با انجام رژیم کتو، بار اضافه تر از حالت نرمال و عادی بر دوش کلیه ها قرار میگیرد. 

۵- بروز یبوست: به دلیل فقدان مواد مغذی  مانند غلات و حبوبات در  رژیم کتوژنیک ، احتمال بروز یبوست در بدن بالا می‌رود. به علت اینکه غلات و حبوبات فیبر خوبی برای بدن تامین میکنند و زمانی که این مواد غذایی از رژیم حذف می شوند ممکن است فرد دچار یبوست شود.

۶- دم دمی مزاج شدن: مغز شما برای عملکرد صحیح، به کربوهیدرات های سالم نیاز دارد، غذاهای کم کربوهیدرات، می‌تواند باعث بروز گیجی و اختلال و زود رنجی شود. 

۷- بوی بد دهان: به طور موقت هنگامی که بدن هنوز عادت کامل به این شیوه جدید مصرف مواد خوراکی ندارد، ممکن است بوی دهان و تنفس شما دچار تغییراتی شود که میزان آن بسته به افراد مختلف، متفاوت می‌باشد. 

کاهش وزن 

برنامه غذایی کتوژنیک می‌تواند به شما کمک کند که به نسبت رژیم های دیگر، وزن بیشتری را در ماه های اولیه کم کنید.(۳-۶ ماه اول). 

دلیل این پدیده این است که با حذف کربوهیدرات، احتباس آب در بدن کم شده و وزن بیشتری در مرحله اول کم می کنید.  همچنین به علت تغییر مسیر متابولیسم ، کالری بیشتری برای تبدیل چربی به انرژی، در مقایسه با کربوهیدرات به انرژی، نیاز است. علاوه بر آن امکان دارد که روتین غذایی شامل چربی و پروتئین بالا، به شما رضایت بیشتری دهد، در نتیجه شما کمتر غذا خواهید خورد. 

کتوژنیک و سرطان 

انسولین در بدن، هورمونی است که به بدن اجازه ذخیره قند به عنوان سوخت را میدهد. کتوژنیک باعث می‌شود که شما این قند ذخیره شده را سریع تر بسوزانید که نیازی به ذخیره آن در بدن نباشد؛ درنتیجه بدن نیاز کمتری به ساخت و ذخیره انسولین خواهد داشت. مقادیر کمتر و پایین‌تر از انسولین در بدن، میتواند به جلوگیری از تشکیل سلول های سرطانی و رشد آن‌ها، کمک کند. 

بیماری های قلبی

ممکن است کمی عجیب به نظر برسد که رژیمی که تغذیه اصلی آن از چربی می‌باشد، بتواند به افزایش کلسترول مفید و کاهش کلسترول مضر، کمک کند، اما رژیم کتو میتواند موثر باشد، زیرا مقادیر کمتر انسولین ساخته شده در بدن می‌تواند باعث جلوگیری از ساختن کلسترول بیشتر شود.

بدین وسیله، احتمال بروز فشار خون، ناراحتی قلبی، گرفتگی رگها و عروق و دگر بیماری های مربوط به قلب، پایینتر می‌آید. 

آکنه 

کربوهیدرات به وقوع این وضعیت پوستی ارتباط مستقیم دارد، در نتیجه کمتر کردن مصرف کربوهیدرات می تواند در کاهش آکنه تاثیر گذار باشد.

کاهش انسولین نیز به دلیل تحریک کننده بودن انسولین برای هورمون های بدن، یکی دیگر از عوامل کمتر شدن آکنه بعد از روی آوردن به رژیم کتو می‌باشد. 

دیابت 

با کمتر نگه داشتن میزان قند خون و قابل پیش بینی بودن آن، رژیم های کم کربوهیدرات نقش خود را ایفا میکنند.

هنگامی که بدن شما چربی را برای تولید انرژی میسوزاند، انباشته هایی به نام کِتون ساخته میشود، اگر شما دچار دیابت نوع اول باشید، مقادیر بیش از حد زیاد کتون، می‌تواند باعث مریضی شما شود، به همین دلیل حائز اهمیت است که قبل از تغییر در برنامه روتین غذایی خود، حتما با متخصص تغذیه ، مشورت های لازم را انجام دهید. 

 صرع

تحقیق ها از قرن پیش یعنی سال ۱۹۲۰ تا به امروز، نشان می‌دهد که رژیم های کتوژنیک، به کنترل و بهبود تشنج های ایجاد شده توسط صرع، کمک میکند. 

اختلالات عصبی 

دانشمندان اینگونه بیان می کنند که کِتون های ایجاد شده توسط رژیم کتوژنیک، می تواند به حفاظت سلول های مغزی و عصبی، در مقابله با آلزایمر، پارکینسون و اختلالات خواب، کمک کند. 

سَندرُم تُخمدان پُلی‌کیستیک 

مقادیر بیش از اندازه انسولین در بدن زنان می‌تواند عامل بزرگ شدن بیش از حد تخمدان باشد، رژیم های کتوژنیک نیاز  بدن به انسولین را پایین می‌آورد در نتیجه مانع از بزرگتر شدن اندازه تخمدان و کیست بیشتر می شود. باید توجه داشت تغییر سبک رژیم غذایی همراه با زندگی سالم و ورزش، میتواند به روند بهبود این سندرم کمک کند. 

کتوژنیک و ورزش 

کتوژنیک می‌تواند به ورزشکار های استقامتی کمک کند، برای مثال دوندگان و دوچرخه‌سوارا ها. در هنگام تمرین، بعد از مدتی به شما کمک میکند که نسبت عضله به چربی و میزان اکسیژن بدن را بالاتر ببرید. 

اما باید توجه داشت که ممکن است برای داشتن بهترین میزان عملکرد بدنی، کتوژنیک بهترین گزینه شما برای برنامه غذایی نباشد. 

در مجموع کتوژنیک میتواند برای بعضی افراد، روشی مفید برای غذا خوردن، و برای بعضی دیگر به دلیل تغییراتی که در ارگان های بدن به وجود می‌آورد،کارساز نباشد، در نتیجه نمی‌توان نسخه همگانی در رابطه با این نوع رژیم، تجویز کرد، بهتر است که قبل از تصمیم برای انجام کتوژنیک، اگر بیماری خاص و یا شرایط خاصی دارید، حتما پیش از آن با متخصص تغذیه خود مشورت کنید.